Giampaolo Rossi
Nuk spiunohen miqtë…
“Spiunimi i miqve është një gjë e papranueshme, nuk mund të tolerohet”. Ishte e tërbuar Angela Merkel më 2013, kur revista “Der Spiegel” botoi dokumentet e WikiLeaks, të cilat zbulonin sesi NSA-ja kishte spiunuar Kancelaren gjermane deri në celularin e saj dhe prej vitesh të tëra dhe sesi ambasada amerikane në Berlin ishte një “fole spiunësh” në kuptimin e vërtetë të fjalës, brenda së cilës kishte një njësi speciale, të quajtur Service Special Collection (SCS), e dedikuar që të spiunonte gjithçka të spiunueshme. “Nuk jemi më në Luftën e Ftohtë dhe besimi reciprok duhet të jetë në themel të bashkëpunimit tonë”, sokëlliu zonja, përpara se t’i telefononte Presidentit Barack Obama për “t’i kërkuar shpjegime” dhe më pas të përzinte nga Berlini shefin e CIA-s në shenjë hakmarrjeje. Një vit më vonë, Edward Snowden e mori barrën përsipër dhe WikiLeaks publikoi bisedat private të Merkelit të interceptuara dhe ato të funksionarëve më të lartë të saj: ish-shefit të Kabinetit të saj, Ronald Pofalla, zëvendëssekretarit për Inteligjencën, Von Andreas Geyr, zëvendësshefit të Kancelarisë, Bernard Kotsch. Skandali qe aq i madh, saqë Merkel arriti që të vërë në diskutim bashkëpunimin e inteligjencës midis Gjermanisë dhe Shteteve të Bashkuara, pasi shumë “të largët lidhur me çështjen e etikës së raportit midis lirisë e sigurisë në përgjime nga ana e aparateve shtetërore”; sepse një gjë është spiunazhi “për të shmangur kërcënime terroriste”, një gjë tjetër është ta bësh “për të fituar një avantazh ndaj aleatëve në negociata, me rastin e samiteve të G20-ës apo në sesionet e Kombeve të Bashkuara”.
…Përveçse kur ai që spiunon jam unë …
Por çfarë do të thotë zonja Merkel tani që “Der Spiegel” ka zbuluar se edhe Gjermania i ka spiunuar në mënyrë intensive amerikanët? Disa ditë më parë qe pikërisht revista gjermane ajo që ka njoftuar se është në posedim të dokumenteve mbi të paktën 4000 “target” amerikanë, që nga viti 1998 deri më 2006, u survejuan ethshëm nga BND-ja (shërbimi gjerman i inteligjencës). Lista përfshin emra, numra telefonash e faksesh dhe adresa e-mail-esh të njerëzve që i përkasin disa qendrave të pushtetit e të kontrollit më të rëndësishme në Amerikë: funksionarë të Shtëpisë së Bardhë, të Departamentit të Shtetit, të Thesarit dhe deri zyrtarë të lartë të Mbrojtjes, të Air Force, të Pentagonit e të DIA-s (Defense Intelligence Agency). Jo vetëm, por gjermanët duket se kanë spiunuar edhe kompani amerikane të rrethit të Mbrojtjes (duke filluar nga më e rëndësishmja e botës, kompania Lockheed Martin), institucione universitare dhe deri OJQ me lidhje me qeverinë amerikane si Human Rights Watch. Aktiviteti i survejimit gjerman duket se është zgjeruar deri në përfaqësitë diplomatike në Uashington me dhjetëra ambasada e konsullata (nuk është e qartë nëse janë edhe të vendeve aleate me Gjermaninë) dhe të organizatave ndërkombëtare me zyra përfaqësie në Shtetet e Bashkuara, të tilla si Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe Lidhja Arabe. Për hir të së vërtetës, periudha që preket nga spiunimi i mikut amerikan ka të bëjë kryesisht me vitet e qeverisjes Schroeder dhe të paktën për momentin, nuk duket se e prek kancelariatin e zonjës Merkel. Por problemi mbetet: tani si t’ia bëjmë me historinë se “nuk spiunohen miqtë”?
Kush nuk spiunon në shoqëri…
Nuk është hera e parë që Angela Merkel duhet t’i përgjigjet botës për përdorimin e ekzagjeruar të spiunazhit nga ana e Berlinit. Gjithmonë më 2013, WikiLeaks zbuloi një investigim sekret të BfDI-së (Autoritetit Federal për Mbrojtjen e të Dhënave), që nxirrte në dritë një sistem përgjimi global të ngritur nga BND-ja dhe nga NSA-ja. Sistemi (që grumbulloi pa asnjë bazë ligjore miliona e miliona metadata në të gjithë Europën), përdorte Xkeyscore, instrumentin informatik të NSA-së për të spiunuar e-mail-e, analizuar trafik e kronologji, organizuar marrëdhënie dhe asociime kontaktesh midis subjektesh të ndryshme, ndjekjen e spostimeve, spiunimin e bisedave private (për shembull, ato në chat e forume apo gjithsesi jo të dukshëm për përdoruesin normal), trajtimin e të dhënave në kompleksitetin e tyre dhe posedimin e një identiteti të tërë dixhital të cilitdo dhe në të njëjtën kohë të kontrollojë të gjithë subjektet që shfaqeshin në këtë fluks (dërgues, marrës, llogari forumesh apo rrjetesh sociale). Aktivitetet e spiunazhit preknin edhe institucionet europiane dhe vendet aleate. Investigimi kishte të bënte edhe me aktivitetin e kryer në bazën e vetme ushtarake të Bad Aibling, ku nga vitet ’80 amerikanët vepronin në fshehtësi absolute falë një marrëveshjeje të nënshkruar me qeverinë socialdemokrate të Schroeder; por sigurisht ishte zhvilluar edhe në “baza dëgjimi” të tjera.
Aleatët spiunojnë aleatë që spiunojnë aleatë
Për ta thjeshtuar, kuadri që del nga këto episode është ky: amerikanët spiunojnë aleatët gjermanë; gjermanët spiunojnë aleatët amerikanë; gjermanë dhe amerikanë, aleatë midis tyre, spiunojnë pjesën tjetër të botës (përfshi aleatët e tyre). Mbetet një dyzim i vetëm. Lajmi që gjermanët kanë spiunuar sistematikisht aparate qeveritare dhe sektorë privatë amerikanë praktikisht është injoruar në Amerikë. Pse? Ndoshta për të mos i rënduar më tej marrëdhëniet midis vendeve të përkeqësuara me zgjedhjen e Donald Trump dhe mosbesimin e tij kundrejt Merkel? Ndoshta sepse kjo histori mund të errësojë narrativën që mediat kryesore amerikane po bëjnë prej muajsh lidhur me hakerat rusë? Apo ndoshta, më thjesht akoma, sepse nxjerra nga dollapi i skeleteve lidhur me mënyrën sesi Perëndimi spiunon mund të sjellë në mendje shkeljet mbresëlënëse të kryera nga Shtetet e Bashkuara me sistemet e tyre të survejimit të masës globale; jo bukur për një demokraci që mburret se është model lirie për botën.
Përgatiti:
ARMIN TIRANA
