Nëse skema e TVSH-së jetësohet, do të kemi një rritje masive të çmimeve. Rritja e çmimeve do të rritet 20 për qind automatikisht për shërbimet dhe më pak për produktet, të cilat në hallkën e fundit të zinxhirit do të paguajnë vetëm diferencën e çmimit. Por kostoja do të paguhet e gjitha nga konsumatorët
Teksa Kryeministri Edi Rama lajmëroi dje përfshirjen e bizneseve të vogla në skemën e TVSH-së, ekonomistët bëjnë përllogaritjet se çfarë efektesh do të ketë ky proces tek çmimet për konsumatorët fundorë dhe bizneset e fushës.
Ekonomistët bashkëpunëtorë të “Monitor”, pohojnë se nëse skema e TVSH-së jetësohet, do të kemi një rritje masive të çmimeve. Rritja e çmimeve do të rritet 20 për qind automatikisht për shërbimet dhe më pak për produktet, të cilat në hallkën e fundit të zinxhirit do të paguajnë vetëm diferencën e çmimit. Por kostoja do të paguhet e gjitha nga konsumatorët, pasi faturimi në TVSH në pakicë do të transferohet në çmime.
Ja si do të funksionojë skema. Në se një produkt hyn në doganë me 100 lekë, menjëherë për këtë produkt do të paguhet TVSH 20 % dhe tarifë doganore nëse ka. Kur ky produkt magazinohet ndaj tij faturohet kosto transporti 10 lekë dhe vlera totale me TVSH shkon 130 lekë. Distributori nga ana e tij, në këtë çmim do të llogarisë 20 lekë kosto operacionale dhe 20 lekë fitim. Në total çmimi i produktit shkon në 170 lekë. Më pas, kur ky produkt nga distributori shkon tek pika e pakicës, çmimi i produktit do të llogaritet çmim final plus TVSH (17 lekë +TVSH 20% që në këtë rast është 34 lekë). Duke qenë se TVSH është paguar njëherë në doganë, distributori do t’i paguajë TVSH shtetit diferencën 34 lekë minus 20 lekë që ka paguar në doganë, pra 14 lekë. Në këtë mënyrë do të funksionojë edhe pakica. Deri më tani TVSH nuk aplikohej në shkallën e fundit.
Tani vlera e produktit nga distributori tek pika e pakicës shënon 210 lekë. Duke i shtuar koston dhe fitimin prej 30 lekësh që do të ketë ambulanti, i bie që çmimi ndaj konsumatorit të jetë 240 lekë plus TVSH. TVSH në këtë rast është 4.8 lekë. TVSH që i paguhet shtetit nga biznesi i vogël është 4.8 lekë minus 3.8 lekë, pra 10 lekë.
Ekspertët pohojnë se përfshirja në TVSH do të rrisë çmimet për të gjithë produktet dhe shërbimet deri në 20 për qind. Por kjo rrezikon të nxjerrë nga tregu gati 80 për qind të bizneseve të vogla, të cilat nuk do të mund të përballojnë konkurrencën nga qendrat tregtare dhe supermarketet që tashmë shesin me TVSH.
Përfshirja e tyre në TVSH do të bëjë që shumë nga këto biznese të kalojnë pragun e xhiros, dhe ky është një shkak tjetër që ata të paguajnë tatimin mbi fitimin.
Ekspertët pohojnë se, gjithashtu skema ka kosto shtesë në aktivitetin e bizneseve të vogla, pasi ato do të duhet të paguajnë ekonomistet më shumë për mbajtjen e llogarive të tyre. Një biznesi do t’i kushtojë së paku 10-15 mijë lekë në muaj për mbajtjen e llogarive, nga 5 mijë lekë që ishte aktualisht. Kjo reformë shpjegojnë ekonomistët rrezikon të nxjerrë nga tregu 80 për qind të bizneseve të vogla. Kjo hallkë e biznesit ka shumë rëndësi në vetëpunësim. Kjo kategori zë 36% në strukturën e punësimit në vend.
Tatimi mbi Vlerën e Shtuar do të shtrihet në të gjithë biznesin e vogël. Lajmin e dha sot Kryeministri i vendit Edi Rama gjatë një prononcimi live në ERTV në kudër të konsultimit publik për buxhetin dhe paketën fiskale 2018.
Kryeministri tha se, të gjitha subjektet e biznesit të vogël do të përfshihen në TVSH.
“Do t’i kërkojmë biznesit të vogël të bëhet pjesë e luftës kundër informalitetit. Të gjitha subjektet, edhe subjektet e biznesit të vogël do të përfshihen në TVSH. Nuk është e vërtetë që do të ketë rritje taksash për biznesin e vogël. Ne e kemi bërë zero dhe do të vazhdojë të mbetet zero. Ne do ta përfshijmë në regjimin e TVSH, por kjo nuk do të thotë se do të ketë rritje taksash. Çdo biznes i vogël do të sillet në mënyrë të strukturuar”, ka pohuar sot Rama në Fier, teksa ka nisur diskutimet për projektbuxhetin 2018.
Më herët bizneset e mëdha i kanë kërkuar kryeministrit të përfshirë bizneset e vogla në TVSH si mënyra më e mirë për të parandaluar evazionin që krijonte përshkallëzimi.
Aktualisht bizneset e vogla lëshojnë faturë të thjeshtë tatimore, për çdo blerës të tatueshëm që merr furnizimin. Ndërsa për çdo blerës individ konsumator final, është i detyruar të lëshojë kupon tatimor nga pajisja fiskale.
Çdo blerje të tyre janë të detyruar ta justifikojnë me faturë tatimore me TVSH, kur blerja është kryer te personat e regjistruar si tatimpagues të TVSH-së.
Por ky vendim i qeverisë do të krijojë një tranzicion të ri në mesin e bizneseve të vogla, të cilat kanë një nivel të pamjaftueshëm njohurish dhe burimesh njerëzorë për t’u përfshirë në TVSH.
