Përveç kundërshtimit të masës nga ana e biznesit, gjoba u cilësua e lartë dhe penalizuese gjatë diskutimeve të fundit të ndryshimeve në Ligjin e Procedurave Tatimore në Komisionin e Ekonomisë dhe pritet të rishikohet.
Gjoba prej 15% e këstit të tatim fitimit, nëse nuk e parapaguan në kohë këstin, që ka hyrë në fuqi nga dhjetori i vitit të kaluar, po rezulton fatale për bizneset, duke çuar deri në mbylljen e tyre. Ahmet Gjinishi, kontabilist, tregon se kjo masë po i detyron bizneset të kalojnë në statusin pasiv dhe të pezullojnë aktivitetin. Situata vazhdon të mbetet e njëjtë prej muajsh, tregon kontabilisti Gjinishi, ndërkohë që listës së bizneseve që ai mban, iu janë shtuar dhe katër të tjerë, të cilët e kanë kaluar biznesin në statusin pasiv me qëllim që “të shpëtojnë” prej gjobës.
Përveç kundërshtimit të masës nga ana e biznesit, gjoba u cilësua e lartë dhe penalizuese gjatë diskutimeve të fundit të ndryshimeve në Ligjin e Procedurave Tatimore në Komisionin e Ekonomisë. Kryetari i komisionit tha se nuk është legjitime vendosja e gjobës për parapagimet dhe duhet të rishikohet. Ndërsa zëvendëskryetari i komisionit, Ridvan Bode, tha se gjoba prej 15% është e lartë pasi rëndon biznesin.
Komisioni pritet që të diskutojë në ditët në vijim për ndryshimin e masës së gjobës në rast mospagimi të këstit të tatim fitimit.
Në bazë të ligjit, tatim fitimi i vitit aktual parapaguhet në bazë të një formule që merr për bazë fitimet e dy viteve më parë për tremujorin e parë të vitit dhe fitimet e vitit të mëparshëm për 9 muajt e mbetur (në vitet në vijim bëhet rakordimi nëse biznesi ka paguar tatim fitimi tepër). Kontabilisti Gjinishi shpjegon se nuk merret fare parasysh fakti nëse biznesi në vitin aktual nuk ka të njëjtin aktivitet si një vit më parë dhe atij i kanë rënë si xhiro, ashtu dhe fitimet dhe si rrjedhojë, detyrohet të parapaguajë për një fitim që ai nuk e ka realizuar realisht. “Në vend që likuiditetin biznesi ta përdorë për të mbijetuar, është i detyruar të parapaguajë detyrimet, të cilat në rast se nuk paguhen në kohë, ngarkohen me një gjobë prej 15% të shumës së detyrimit”, thotë ai.
Edhe në një sondazh të kryer nga “Monitor” pak javë më parë, në lidhje me shkaqet se pse po mbylleshin bizneset në kryeqytet, një prej arsyeve kryesore që raportuan disa biznese ishte dhe gjoba për këstet e tatim fitimit. Bizneset kanë deklaruar se nuk e përballojnë dot gjobën prej 15% të shumës për vonesat në pagimin e kësteve të tatim fitimit. Këstet e përllogaritura në bazë të xhiros së një viti më parë, kanë vënë në vështirësi biznese, të cilët në vitin aktual gjenden në vështirësi financiare, pasi po shohin rënie të xhiros dhe fitimeve, por duhet të parapaguajnë këstet në bazë të fitimeve të vitit të kaluar.
Gjoba 15% e këstit, nëse nuk parapaguan tatim fitimin
Një nga nenet e ligjit të supergjobave (procedurave tatimore), miratuar në tetor të vitit të kaluar dhe që nuk u rrëzua nga Gjykata Kushtetuese, ishte ai për gjobat në rast se këstet e tatim fitimit nuk paguheshin në kohë. Në muajt e parë të 2016-s, tatimet i njoftuan bizneset se, “Mospagimi në afat i kësteve paraprake të tatimit mbi fitimin ose kësteve paraprake të tatimit të thjeshtuar mbi fitimin, sipas nenit 30, të Ligjit nr. 8438, datë 28.12.1998, “Për tatimin mbi të ardhurat”, të ndryshuar, dënohet me gjobë në masën 15% të shumës së këstit për t’u paguar. (Ndryshuar me Ligj nr. 99/2015, datë 23.09.2015, botuar në Fletoren Zyrtare Nr. 187, datë 28 tetor 2015, neni 114/1)”. Më parë, bizneset nuk merrnin gjoba, në rast se nuk parapaguanin tatim fitimin, thjesht nuk merrnin dot vërtetim në tatime që kishin paguar detyrimet.
“Frika” nga gjobat duket se ka ndihmuar tatimet të tejkalojnë planin e tatim fitimit gjatë gjithë këtij viti.
Ekonomistët e firmave shpjegojnë se bizneset kanë nxituar të paguajnë këstet e tatim fitimit, përndryshe rrezikonin që të merrnin gjobën sa 15% e vlerës së këstit. Për 9-mujorin, të ardhurat nga tatim fitimi ishin 3.6 miliardë lekë më shumë se plani, duke shënuar performancën më të mirë nga gjithë zërat e tjerë tatimorë (TVSH për shembull, ishte 3.9 miliardë lekë më pak se plani).
Si parapaguhet tatim fitimi
Tatimi mbi fitimin paguhet çdo tremujor ose çdo muaj në formë paradhënie gjatë vitit, bazuar në këste mujore.
Administrata tatimore, bazuar në të dhënat e deklaratës së fitimit të tatueshëm të vitit paraardhës, dorëzuar nga tatimpaguesi brenda datës 31 mars të vitit vijues, llogarit këstet mujore të paradhënieve të tatimit mbi fitimin për periudhën prill–dhjetor të vitit vijues dhe për periudhën janar–mars të vitit të ardhshëm.
Këstet mujore të paradhënieve të tatimit mbi fitimin, për periudhën prill–dhjetor të vitit vijues dhe për periudhën janar–mars të vitit të ardhshëm, i njoftohen tatimpaguesit brenda datës 30 prill të çdo viti.
Këstet e paradhënieve të tatimit mbi fitimin, përcaktuar si më sipër paguhen nga tatimpaguesit në bazë tremujore ose në bazë mujore.
Kur këstet e paradhënieve të tatimit mbi fitimin paguhen në bazë tremujore, kësti i çdo tremujori llogaritet në bazë të shumës së kësteve të çdo muaji të tremujorit. Afatet e pagesës së kësteve tremujore të paradhënieve janë:
Për tremujorin e parë (janar-shkurt-mars) të vitit, brenda datës 30 mars;
Për tremujorin e dytë (prill-maj-qershor) të vitit, brenda datës 30 qershor;
Për tremujorin e tretë (korrik-gusht-shtator) të vitit, brenda datës 30 shtator;
Për tremujorin e katërt (tetor-nëntor-dhjetor) brenda datës 30 dhjetor.
b) Kur këstet e paradhënieve të tatimit mbi fitimin paguhen në bazë mujore, afati i pagesës është brenda datës 15 të çdo muaji.
Llogaritja e kësteve mujore të paradhënieve
a) Kur tatimpaguesi ka më shumë se dy vite që e ka filluar veprimtarinë, këstet mujore të paradhënieve të tatimit mbi fitimin llogariten si më poshtë:
Shembull:
Tatimi mbi fitimin: Viti 2015 = 1,200,000 lekë
Këstet mujore të paradhënieve të tatimit mbi fitimin për vitin 2016 do të jenë:
– Për periudhën prill–dhjetor 2016: 1,200,000/12 muaj = 100,000 lekë/muaj. Totali për 9-mujori: 100,000 x 9 muaj = 900,000 lekë.
– Për periudhën janar–mars 2017: 1,200,000/12 muaj = 100,000 lekë/muaj. Totali për 3-mujorin 100,000 x 3 muaj = 300,000 lekë.
– Për tremujorin e parë (janar–mars) 2016 kësti i paradhënieve presupozohet se është përcaktuar më parë (në vitin 2015) sipas skemës së mësipërme, bazuar në deklaratën e fitimit të tatueshëm të vitit 2013.
