Sistemi bankar në Shqipëri numëron 16 banka, por vetëm njëra prej tyre vjen nga kompani offshore. Ajo është Banka Amerikane e Investimeve, në bordin drejtues të së cilës pak muaj më parë u emërua bashkëshortja e kryeministrit, Lindita Rama. Banka Amerikane e Investimeve përbën një risi të çuditshme në sistemin financiar shqiptar, e cila ka habitur jo pak ekspertët. Pronësia e saj është e pagjurmueshme, pasi kalon përmes parajsave fiskale. Të gjitha bankat e licencuara në Shqipëri zotërohen nga grupe të mirënjohura financiare kryesisht nga Europa Perëndimore. Pronësia e tyre është transparente dhe aksionerët që i zotërojnë janë të njohur publikisht. Por në rastin e ABI Bank, çuditërisht kjo traditë u thye, duke ngritur dyshime të forta edhe ligjore për licencimin e bankës në dhjetor të vitit 2015.
Pronësia e panjohur
Banka Amerikane e Investimeve zotërohet 100 për qind nga një fond financiar i quajtur Tranzit sh.p.k. Por ky i fundit, zotërohet nga 3 aksionerë, një shtetas shqiptar me emrin Andi Ballta dhe dy fonde të tjera, NCH Balkan Fund dhe New Century Holding. Të dy këto fonde, të cilat zotërojnë 70 për qind të Bankës Amerikane të Investimeve janë të regjistruar në parajsën fiskale të ishujve Cayman. NCH Balkan Fund, L.P është shoqëri me përgjegjësi të kufizuar e regjistruar në Ishujt Cayman me numër regjistri MC-15214. Në po të njëjtin vend, pra në ishujt Cayman është regjistruar edhe kompania tjetër që ka në bashkëpronësi Tranzit sh.p.k, New Century Holdings XI, L.P e cila ka si numër regjistri CR-10711. Askush nuk e di se kush qëndron pas NCH Balkan Fund dhe New Century Holdings, për shkak të sekretit që ofrojnë parajsat fiskale. Ky fakt ngre dyshime të forta. Kush qëndron pas Abi Bank dhe pse BSH pranoi të licencojë një bankë nga parajsat fiskale?
Pikëpyetje të mëdha ligjore
Baza ligjore që rregullon licencimin e bankave është “Politika e licencimit të subjekteve bankare”. Në këtë dokument përshtatshmëria e aksionerëve konsiderohet si një nga kushtet kryesore për licencimin e një banke. “Banka e Shqipërisë në shqyrtimin e kërkesave për licencë vlerëson kapacitetet financiare, integritetin dhe reputacionin etik dhe profesional të aksionerëve (themeluesve) të subjektit bankar, për arsye se këto elementë janë të rëndësishme dhe ndikojnë direkt në besueshmërinë e publikut ndaj bankës dhe ndaj sistemit bankar, në përgjithësi”, thuhet në rregulloren e licencimit, e cila ka fuqinë e ligjit. Syri.net kontaktoi një nga ekspertët më të njohur të sistemit financiar në vend, i cili në kushtet e anonimatit konfirmoi plotësisht dyshimet mbi licencimin e bankës. “Ka një arsye shumë të thjeshtë se pse rregullorja kërkon transparencën e aksionerëve. Banka është një institucion besimi. Por si mund t’i vlerësosh aksionerët, kur ata janë të panjohur”, deklaroi ai. Pse Banka e Shqipërisë pranoi të licencojë një bankë me aksionerë fantazmë? Kush qëndron pas Bankës Amerikane të Investimeve? Dhe a është rastësi që një vit, pasi guvernatori Gent Sejko i dorëzoi publikisht licencën Abi Bank, në bordin drejtues të saj ulet bashkëshortja e kryeministrit të vendit? Këto janë pikëpyetjet që ngre licencimi i dyshimtë i Abi Bank dhe përfshirja e familjes kryeministrore në këtë institucion. Pikëpyetje, të cilat me gjasa do të marrin përgjigje gjatë muajve në vijim. Afera Abi Bank sapo ka shpërthyer.
