Michael Dworman
Kur rusët t’i drejtohen qendrave të votimit në mars, rezultati është mëse i sigurt: Vladimir Putin do të jetë presidenti i Rusisë. Që kur u ngjit në pushtet, Putini dhe partia e tij e Rusisë së Bashkuar e kanë drejtuar vendin përmes zgjedhjeve të përdorura vetëm si fasadë për të mbajtur imazin e një vendi demokratik. Zgjedhjet e marsit premtojnë të njëjtën gjë, vetëm se këtë radhë do të jetë shansi i fundit i Putinit për të qenë president. Kushtetuta e Rusisë e ndalon që të kandidojë për një tjetër mandat dhe në vitin 2024 Rusia do të përballet me të ardhmen e saj pa Putinin.
Putini që tani e ka siguruar fitoren e tij këtë vit. Alexei Navalny, i vetmi kandidat i mundshëm që mund të ofrojë një farë diference në marzhin e fitores së Putinit, e ka të ndaluar të kandidojë. Grupet e tjera opozitare nuk e kanë të lejuar të organizohen. Televizionet dhe media kontrollohet rreptësisht nga qeveria dhe raportikët e fundit tregojnë se Kremlini shpreson për një fitore prej 70 për qind të Putinit.
Pritshmëritë e larta të Kremlinit mund të jenë pak të tepruara. Qendra Levada, i vetmi sondazh i pavarur i etiketuar nga qeveria si “agjent i jashtëm” zbuloi se më pak se 60 për qind e të intervistuarve kishin ndërmend të votonin. Siç thekson edhe Mark Galeotti, një vëzhgues i vjetër i çështjeve të Rusisë, Kremlini duket se e ka të vështirë të ngjallë një farë emocioni dhe entuziazmi për zgjedhjet e ardhshme në publik. Natyrisht, 53 për qind e të intervistuarve që do të votojnë kanë thënë e do të votojnë për Putinin. Asnjë kandidat tjetër nuk ka arritur të marrë aq 4 për qind, pra fitorja është garantuar.
Misioni kryesor i Putinit gjatë mandatit të tij të fundit, do të jetë një zëvendësues të denjë për të. Edhe pse gjashtë vite mandat janë kohë e gjatë, Putin ka gjasa të gjejë një kandidat të tij për të garuar në zgjedhjet e ardhshme. Me siguri kërkimi do të fillojë menjëherë në administartën e re, pasi Putini të nisë emërimet për ministrat, njëlloj siç ndodhi me të kur u emërua si kryeministër nga Boris Yeltsin përpara presidencës së tij. Kjo metodë u përdor sërish, kur Putini emëroi Dmitry Medvedev si kryeministër përpara zgjedhjeve të vitit 2008, që detyruan Putinin të zbriste përkohësisht nga pushteti.
Qëllimi, siç ka ndodhur që pas kaosit të viteve 1990, është stabiliteti. Popullariteti real dhe i perceptuar i Putinit në publik ka qenë ai që e ka mbajtur në pushtet për të diktuar politikën e Rusisë. Asnjë politikan tjetër, si nga opozita ashtu edhe nga elita e administratës, nuk i afrohet aspak Putinit për opinionin e publikut. Putini do të duhet të gjejë një kandidat potencial që të mund të shitet në publik dhe të fitojë profilin e duhur për të marrë rezultatet të mira në zgjedhje, por të jetë i pranueshëm edhe për elitën që dominon politikën ruse. Kjo është e domosdoshme për të shmangur trazirat kombëtare dhe për t’i garantuar elitës se pasuria e tyre do të jetë përsëri e mbrojtur.
A do të ofrojnë zgjedhjet e marsit një pamje të brendshme të procesit? Navalny është duke bërë thirrje për bojkotim të zgjedhjeve dhe për protesta masive. Zgjedhjet e vitit 2011 parlamentare janë shembulli më i mirë për zgjedhjet surprizë të Rusisë. Rusia e Bashkuar vazhdoi dominancën e saj pas protestave masive në Moskë dhe pas shfaqjeve groteske, pothuajse qesharake të manipulimit të zgjedhjeve dhe deklaratës se Putinit do të kandidonte përsëri për president, pasi kishte shërbyer katër vite si kryeministër. Ndërsa portestat e mëdha u lejuan të vazhdonin për pak kohë, sulmet e ashpra të mëpasshme bënë që aventurat e tilla të mos merreshin më në konsideratë që atëherë.
Edhe pse nuk duket se ka shumë gjasa, madje autoritetet po i mbysin protestat përpara zgjedhjeve që tani, një shfaqje masive pakënaqësie mund ta influencojë Putinin në shkallën që të zgjedhë një kandidat shumë të ashpër si pasardhës. Gjatë gjithë presidencës së tij, ai ka emëruar anëtarë të shërbimeve sekrete në pozicionet më të larta. Kërcënimi i trazirave kombëtare mund ta shtyjë ta vazhdojë këtë trend.
Nga ana tjetër, një zgjedhje më mondane mund të lejojë ngritjen e një elite më të prirur drejt reformave. Kjo nuk do të ishte diçka e pazakontë, duke qenë se Medvedevi në vitin 2008 ishte një surprizë për vëzhguesit e Rusisë të cilët e konsideronin tepër libveral dhe pro-Perëndimit. Një zgjedhje me rezultate mediokre që përsëri nxjerr Putinin fitimtar mund ta shtyjnë atë të zgjedhë një kandidat më tërheqës për publikun. Ai mund të fillojë të marrë në konsideratë rininë e Rusisë që kryesisht janë mbështetës të Navalnyt. Një kandidat më i ri dhe më liberal mund të jetë pikërisht ajo që i nevojitet Putinit për të rritur entuziazmin në zgjedhjet e ardhshme.
Ndërkohë që Putini me siguri ka nisur shqyrtimin e kandidatëve, gjashtë vite janë kohë e gjatë. Opinioni publik dhe konfliktet, bashkë me pozicionimin e elitës mund të ndryshojnë me kalimin e kohës, duke e detyruar Putinin të ndryshojë llogaritë e tij. mund të shohim një sërë ministrash gjatë mandatit të ardhshëm, që Putini i teston për të gjetur kandidatin e duhur pasardhës. Zgjedhjet e marsit do të jenë indikatori kryesor të mënyrës se si do të nisë procesi.
Përgatiti
KLARITA BAJRAKTARI
