Fitim ZEKTHI
Përpos shumë sëmundjeve të komunizmit që nuk shqiten në vendin tonë, sa herë ka zgjedhje shfaqet edhe kjo sëmundja e analizës së humbjes që duhet të bëjë partia. Kjo është një çmenduri dhe absurditet pa kuptim. Ç’do të thotë të “bëjmë analizën e humbjes (apo edhe fitores kur vjen)?”. Si bëhet një analizë e një rezultati zgjedhor, si e bën partia një analizë të tillë? Në kohën e komunizmit partia në kongres apo pleniume mbante një raport mbi punën…. raport që hartohej nga kryetari a sekretari i parë dhe ky raport miratohej nga të gjithë. Në atë raport ishte analiza e gjithë “punës apo arritjeve të partisë”. Këto raporte vinin në dukje edhe “dobësitë” dhe përgjegjësit, edhe justifikohej lufta. Pas vitit 1991 thuajse të gjitha partitë në Shqipëri, në mënyrë të pakuptimtë kanë “bërë analiza” të rezultateve të zgjedhjeve. Kryesisht këto analiza kanë konsistuar në mbledhje partie në rrethe apo degë ku fajësohet kot më kot dhe kuturu (sipas dijes dhe interesit të anëtarëve, drejtuesve apo kryetarëve të degëve) ky ai apo faktor, ky apo ai njeri për humbjen.
Në fund bëhej një “analizë” apo një raport i madh në kongres apo këshill kombëtar. Analiza e rezultatit të zgjedhjeve, arsyet e humbjes apo fitores janë çështje shkence, janë çështje e politologjisë dhe sociologjisë politike. Studiuesit i marrin një për një variablat dhe masin peshën e tyre një për një në mënyrë që të kuptojnë se pse humbi apo fitoi partia duke i parë ato në kontekst. Ata pikëzojnë sjelljen e votuesit, përkufizimin që i bën një parti vetes dhe kundërshtarit, programin, besueshmërinë, inteligjencën emocionale, ekipin etj., etj.
Edhe këto analiza të studiuesve janë në shumë raste të diskutueshme sepse dikush niset nga një premisë e ndryshme apo nga një predispozitë apo pikëpamje e ndryshme nga ajo e tjetrit. Ndërsa sa i takon analizave të partisë, dihet ajo nuk do të thërrasë një ekip politologësh që t’i thonë se zgjedhjet u humbën për këtë apo atë shkak pasi të kenë bërë një studim të hollësishëm. Çdokush në parti do të bëjë një analizë të tijën krejtësisht subjektive dhe pa njohjen teorike për ta bërë këtë analizë, çdokush do të bëjë një analizë i mbytur nga emocionet e tij dhe i drejtuar më së shumti nga interesat e veta, inatet e veta që nuk janë ato të kërshërisë shkencore, pra nuk janë neutrale.
Për këtë arsye Partia Demokrate në SHBA nuk mbledh komitetin kombëtar të analizojë humbjen e Klinton, për këtë arsye May në Britani nuk mbledh konventën kombëtare për të bërë analizën e rezultatit të para një muaji, për këtë arsye Bashkimi për Republikën në Francë nuk mbledh forumet e mëdha për të bërë analiza për humbjen e Fillon.
Për këtë arsye partitë në Europë dhe Amerikë të Veriut nuk bëjnë analiza sepse është qesharake që partia të bëjë analiza. Në një parti njerëzit, anëtarët shprehin mendimin e tyre, bëjnë secili analizën e tyre, dëgjojnë mendimet e të tjerëve dhe votojnë për ta konfirmuar apo rrëzuar liderin që ka humbur zgjedhjet. Duket idiotësi që në PD thonë që duhet kohë që të bëjmë analizën e humbjes. Sot në botë i vetmi vend demokratik ku partia bën analizë është India, ku partia Aam Admi bëri analizë për rezultatin në Punjab. Vende të tjera mund të përmendim Korenë apo Vietnamin. PD-së nuk i shkon ky badallallëku i “analizës” që do të bëjë partia. Në qoftë se e kanë me Bashën, siç duket që e kanë, le ta thonë që analizën e duan si për atë që ajo duhej në pleniume.
