Ligji i ri për gjuhën shqipe në Maqedoni – i parë si dispozita e fundit ligjore që rrjedh nga marrëveshja e paqes së vitit 2001, e cila i dha fund një konflikti të armatosur midis kryengritësve shqiptarë dhe forcave maqedonase të sigurisë – pritet të miratohet së shpejti në Parlamentin maqedonas.
Ligji do të shtojë përdorimin zyrtar të shqipes në të gjithë vendin, ku shqiptarët etnikë përbëjnë rreth një të katërtën e popullsisë prej 2.1 milionë banorësh. Ai do të lehtësojë komunikimin në gjuhën shqipe në institucione si komunat, spitalet dhe gjykatat.
Në një marrëveshje midis Partisë kryesore Social Demokratike, LSDM dhe partnerëve të saj të koalicionit shqiptar, u ra dakord të dërgohen për vlerësim dy pjesët kryesore të ligjit në Komisionin e Venecias.
Komisionit të Venecias, një organ këshillues të Këshillit të Europës, do t’i kërkohet të vlerësojë nëse hedhja në treg e kartëmonedhave dygjuhëshe dhe uniformave të ushtrisë dhe policisë janë në përputhje me Kushtetutën maqedonase dhe Marrëveshjen e Ohrit për paqen të vitit 2001.
Nëse kjo pohohet, ato mund të përfshihen lehtësisht në ligj pak më vonë, tha për mediat kryeministri Zoran Zaev të shtunën.
“Nuk do të ketë kartëmonedha dhe uniforma dygjuhësore (në ligjin e ri), nëse Komisioni i Venecias nuk konfirmon se kjo është në përputhje me Kushtetutën. Ne nuk kemi paragjykime për këto gjëra”, tha Zaev.
“Në ligj është përfshirë çdo gjë që përmirëson cilësinë e jetës së qytetarëve dhe që e lejon Kushtetuta”, shtoi ai.
Zaev e premtoi ligjin për shtimin e përdorimit zyrtar të shqipes kur ai arriti një marrëveshje koalicioni me disa parti shqiptare më herët këtë vit.
Në korrik, partia në koalicion PDSH – Lëvizja për Reformat kërcënoi të tërhiqte mbështetjen e saj jetike për qeverinë, nëse Zaev nuk e dorëzonte ligjin brenda 100 ditëve të para të administratës së tij.
Ligji aktual i gjuhës e përkufizon gjuhën shqipe si gjuhë zyrtare, por ajo ka status vetëm në zonat ku shqiptarët përbëjnë mbi 20 për qind të popullsisë.
Ligji i ri i propozuar ka shkaktuar shumë kritika nga ish-partia qeverisëse VMRO-DPMNE, e cila ka akuzuar Zaevin se ka bërë shumë lëshime ndaj partnerëve shqiptarë dhe ka tradhtuar interesat kombëtare të Maqedonisë. VMRO-DPMNE këmbëngul se ligji mund të rrezikojë karakterin unitar të Maqedonisë.
Duke komentuar për mundësinë që disa maqedonas etnikë e shohin si kërcënim ligjin e gjuhës, ambasadori amerikan në Shkup, Jess Baily, tha të premten se është e rëndësishme që ligji “të bazohet në udhëzimet e përcaktuara në Marrëveshjen Kornizë të Ohrit”.
“Kjo është një çështje e rëndësishme që duhet diskutuar dhe gjetur zgjidhje për të krijuar një shoqëri gjithëpërfshirëse dhe një sistem politik gjithëpërfshirës, por gjithashtu të ruhet uniteti dhe bashkësia midis të gjithë njerëzve të këtij vendi”, tha Baily për “Alsat M TV”.
