Goditja finale për call center, sidomos të voglat

Nga Ledina LOGA

Ish-stacioni i trenit, në një ditë të zakonshme, gumëzhin prej zhurmave të të rinjve. Në të katërta anët lehtësisht mund të dallosh banderolat e qendrave telefonike, ku me germa të mëdha janë afishuar të dhënat e adresave të burimeve njerëzore, si për të përforcuar faktin se janë ndër bizneset me qarkullimin më të madh të personelit. Në një prej pallateve të asaj zone, i cili për çdo kat ka minimalisht një qendër telefonike, punon prej më shumë se shtatë vitesh Xh. L., së bashku me të shoqen M.S., me shtetësi italiane. Për shkak të ndjeshmërisë tek operatorët, çifti nuk kërkoi që të identifikohej me emër në artikull, për të shmangur panikun dhe largimet e mëtejshme të personelit.
Dikur, çifti kishte pasur në pronësi tri qendra telefonike dhe aktualisht operojnë me vetëm njërën prej tyre. Në fund të nëntorit të vitit që lamë pas, kur Monitor shkroi artikullin e radhës për sektorin call center, në kompaninë e fundit të tyre ishin të punësuar 110 operatorë. Tkurrja kishte nisur që në atë kohë, megjithatë shpresa kishte ende për kontrata me tregun spanjoll.
Por ky vit, nuk ka nisur aspak mirë për të gjithë sektorin. Sot, ky call center kishte mbetur vetëm me 40 të punësuar. Për dy administratorët, arsyeja ishte e qartë, ligji italian po i mposht. Për shkak të shtrëngimit me anë të legjislacionit, kompanitë shqiptare të qendrave telefonike nuk po munden më që të sigurojnë kontrata të vlefshme për të vazhduar aktivitetin e tyre. Në përgjithësi call center e vegjël, janë të nënkontraktuara prej agjencive italiane të marketingut, të cilat nuk janë të rregullta me pagesat.
Agjencitë serioze nuk iu sjellin më kontrata, ndërsa ato që operojnë nuk i paguajnë, duke i zhytur qendrat e vogla në krizë likuiditeti. Sipas Xh.L., për shkak të mungesës së përkohshme të likuiditeteve nuk po mundet dot që të shlyejë detyrimet tatimore, kredinë e marrë në një bankë të nivelit të dytë dhe më problematikja, pagat e operatorëve. Në biznese me qarkullim shumë të lartë të punonjësve, pamundësia për të paguar në kohë pagat është shkatërruese. Ishte e dukshme, në më pak se tre muaj, më shumë se gjysma e stafit ishte larguar.
Ndryshe nga hera e kaluar ku shprehej disi me optimizëm dhe kishin shpresa se situata mund të përmirësohej me operimin në tregjet e reja, këtë herë situatën e shikonin më gri. Senati italian miratoi edhe dy ligje të reja, të cilat i japin goditjen finale sektorit. Ndërkohë që nga fushatat me Spanjën, për shkak se kishin dështuar prej stafit të pakualifikuar, kishin marrë dhe një penalitet nga kompania spanjolle prej 10 mijë eurosh për arsye etike.

Po mbyllen shumë…

M.S., tregon se çdo ditë dëgjon për call center që po mbyllen në zonën ku ajo operon. Tani afër u mbyllën dy qendra telefonike, me një numër të konsiderueshëm operatorësh, SaraCall, me degë në Tiranë, Durrës dhe Elbasan, si dhe Future Call Center.
Në nëntor, “Monitor” kreu një sondazh me qendrat telefonike që kishin kaluar në listën e bizneseve. Ishin të paktën 30 subjekte call center, që operonin në sektorin e telemarketingut, që kanë mbyllur aktivitetin në vitin 2017. Kompanitë u identifikuan pasi “Monitor” i filtroi sipas emrave nga lista e subjekteve totale, që kishin kaluar në status pasiv në periudhën janar – 8 nëntor 2017 dhe i kontaktoi për t’i pyetur në lidhje me arsyet që kishin mbyllur aktivitetin. Megjithatë numri i tyre është edhe më i madh, pasi një pjesë e tyre janë të regjistruar si persona fizikë, ose me emra tregtarë, që është e vështirë për t’i identifikuar si qendra telefonike.
Mbylljen e qendrave telefonike kanë filluar ta ndiejnë dhe agjencitë e pasurive të paluajtshme, të cilat pohojnë për “Monitor”, se kjo po rrit ofertën në sipërfaqe të zyrave. Çmimi i qirave për këto ambiente është shumë më i lartë se ai i mjediseve të tjera të biznesit dhe sipas agjencive të pasurive të paluajtshme, pronarët kanë nisur që të ulin çmimet e qirave. Xh.L, tregon se për hapësirën ku ai po zhvillon aktivitetin paguan çdo muaj rreth 1500 euro qira. E gjithë zona e ish-stacionit të Trenit funksionon si zonë biznesi, që deri diku kanë qenë të stabilizuar.

Vështirësitë në likuidim

Pa para, çifti rrëfen se nuk mund të shkojë shumë larg. Xh., tregon se së fundmi, Drejtoria e Mbledhjes me Forcë, e Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve, i ka nisur kërkesën për të paguar detyrimet e prapambetura. Plot 501,843 lekë sigurime shoqërore dhe shëndetësore, që në rast se nuk paguheshin, Tatimet do të nisnin procedurën standarde të mbledhjes me forcë të detyrimit. I gjendur në vështirësi, Xh., tha se edhe ato pagesa që i kryhen nga agjencitë italiane të marketingut, menjëherë që vijnë në emër të tyre në llogarinë bankare, bllokohen nga Drejtoria Rajonale të Tatimeve dhe nuk mund të paguajë dot as kredinë që ka marrë në një bankë të nivelit të dytë.
Për sa i përket kreditimit, bankat kanë nisur të jenë shumë herë më të kujdesshme për të dhënë kredi për këtë sektor. Xh., tregoi se kishte aplikuar për një kredi bazuar mbi kolateral, e cila nuk i ishte aprovuar nga banka.

Stafi i paqëndrueshëm

Sipas të dhënave të INSTAT, sektori punësonte rreth 25 mijë persona. Sipas të dhënave të fundit, edhe pse janë 800 kompani, të punësuarit janë të përqendruar vetëm në 7-8 kompani. Në përgjithësi ky sektor ka tërhequr të rinjtë.
Duke qenë se biznesi i call center u bë masiv, u vështirësua procesi i rekrutimit dhe i punësimit të operatorëve të kualifikuar. Sipas aktorëve kryesorë të tregut, një nga vështirësitë kryesore të operimit në këtë sektor është pikërisht stafi. Megjithëse ofrojnë pagesa të larta (kosto kryesore e këtij aktiviteti është pikërisht krahu i punës), kompanitë e pranojnë që e kanë të vështirë ta menaxhojnë.
Lorenc Goga është administrator i një prej call center më të mëdhenj në treg, Facile.it, i cili punëson rreth 700 operatorë. Sipas analizave që Goga ka bërë për kompaninë e tij, numri optimal i të punësuarve, duke marrë në konsideratë fluksin e punës, është rreth 950, një diferencë prej 250 operatorësh. Sipas zotit Goga, arsyeja kryesore e numrit të vogël të punonjësve është konkurrenca e madhe midis kompanive.
“Çdo muaj më largohen prej kompanisë rreth 15 operatorë. Disa gjejnë punë në profesionin për të cilin kanë studiuar, një pjesë shkon në call center e tjerë, ndërsa 3-4 operatorë shkojnë drejt kompanive që merren me tregtimin e titujve (Forex)”,- tha Goga për “Monitor” kur u pyet mbi arsyet e largimit të stafit.
Megjithatë, përveç vështirësive me operatorët, ai shtoi dhe vështirësitë që ka për stafin e burimeve njerëzore. Rekrutimi i punonjësve, trajnimi i tyre, i gjithë procesi, është kyç për mbarëvajtjen e të gjithë aktivitetit.