The Times: Si po pastrohen miliardat e drogës në Shqipëri

Horizonti i Tiranës, kryeqytetit shqiptar, po transformohet nga paratë e pista.

Verën e kaluar, diku në rrugicat e pasme të një qyteti të qetë skocez, ishte një mace që i vinte era bar. “Ajo kishte erë kanabisi. Era ishte ngjitur në leshin e saj”, tha pronari i kafshës shtëpiake. “Era ishte ngjitur në leshin e saj.”

Gruaja, e cila nuk donte të përmendej, po qëndronte në derën e saj në Forfar, Angus dhe po zgjidhte fjalët e saj me kujdes. Ajo dhe disa nga fqinjët e saj kishin pyetur veten nëse dikush nga fqinjët e saj po konsumonte kanabis, por shtoi se aroma ishte tepër e theksuar për të qenë shkaktuar nga një përdorues. Ata, me të drejtë, menduan se diçka më e madhe po ndodhte. Kështu ata thirrën policinë.

Aty pranë, në atë që dikur kishte qenë banja publike Eduardiane e qytetit, oficerët zbuluan një fermë droge. Në disa kate të improvizuara brenda ndërtesave, ata gjetën rreth 250 bimë kanabis, me vlerë deri në 187,000 paund dhe dy burra që i kultivonin ato.

Oficerët synonin kryesisht bandat shqipfolëse, edhe nëse kjo nuk u bë plotësisht e qartë në publicitetin rreth bastisjeve. Shqiptarët janë marrë me plantacione të fshehta të kanabisit për vite, duke përfshirë, relativisht kohët e fundit, ato të drejtuara nga bandat e Lindjes së Largët.

Në fund të muajit të kaluar dy emigrantë të paligjshëm nga Shqipëria Hajri Musa, 39 vjeç dhe Gerald Daci, 21 vjeç u burgosën me tre vjet.

Ferma e tyre nuk ishte e para dhe larg nga më e madhja që u zbulua. Deri më tani këtë vit, Policia e Skocisë ka bastisur të paktën 14 kultivime industriale të kanabisit, me disa operacione që e zbehën fermën në Forfar. Vlera totale e drogës vlerësohet në mënyrë konservative të jetë afër 10 milionë paund.

Kjo përfaqëson një shkallë të re të prodhimit të drogës në Skoci dhe po kryhet pothuajse hapur fare. Një rrugë Dundee u gërmua për të instaluar kabllot e energjisë elektrike për një shtëpi kanabisi. Policia u thirr kur për shkak të energjisë së lartë që po hynte në fermë instalimet elektrike u nxehën shumë, duke shkrirë trotuarin.

Shumica, nëse jo të gjitha, nga këto fabrika të narkotikëve janë vepër e gangsterëve nga ato që detektivët e quajnë me turp “Ballkani Perëndimor”. Ajo që nënkuptojnë është turma e frikshme shqiptare, ajo që disa e quajnë mafia shqiptare. Por si përfunduan kriminelët e një kombi relativisht të vogël të Adriatikut duke u futur në treg për drogën e lehtë më të abuzuar në Britani?

Në Angli dhe Uells ka më shumë shqiptarë në burg se çdo kombësi tjetër e huaj. Shqiptarët e zakonshëm mbeten viktimat më të mëdha të kriminelëve, megjithatë, disa prej të cilëve shijuan dhunën gjatë trazirave civile në Shqipëri dhe luftës për pavarësi të Kosovës në vitet 1998-99.

Kanë kaluar 12 vjet që kur një detektiv shumë i lartë, Stevie Whitelock i Agjencisë Skoceze të Krimeve dhe Zbatimit të Drogës tashmë të zhdukur, paralajmëroi për herë të parë se ky grup “i rrezikshëm” i krimit të organizuar kishte arritur në Skoci.

Harta më e fundit e krimit të rëndë dhe të organizuar – një mjet i inteligjencës së policisë skoceze – tregon se janë 106 banda që veprojnë në veri të kufirit, sipas burimeve të zbatimit të ligjit. Nga këto pesë janë të lidhura me Ballkanin Perëndimor, një term që në teori i referohet Serbisë, Kosovës, Malit të Zi dhe Maqedonisë së Veriut, si dhe Shqipërisë.

Diçka ka ndryshuar. Grupet kriminale shqipfolëse janë diversifikuar nga importimi i drogës në prodhimin e tyre në Britaninë e Madhe. Dhe ata e kanë bërë këtë duke shfrytëzuar të rinjtë që trafikojnë në vend me varka të vogla që kalojnë Kanalin Anglez.

Vitin e kaluar, Këshilli Kombëtar i Shefave të Policisë dhe Agjencia Kombëtare e Krimit njoftuan se forcat angleze dhe të Uellsit kishin sekuestruar kanabis në vlerë prej 130 milionë paund, 20 armë dhe qindra mijëra paund në Cash, dhe arrestuan afro 1000 njerëz, në një operacion të quajtur Mille.

Oficerët synonin kryesisht bandat shqipfolëse, edhe nëse kjo nuk u bë plotësisht e qartë në publicitetin rreth bastisjeve.

Policia është e shqetësuar. Ata janë marrë me plantacione të fshehta të kanabisit për vite, duke përfshirë, relativisht kohët e fundit, ato të drejtuara nga bandat e Lindjes së Largët me punë të detyruar vietnameze ose kineze. Por biznesi i kanabisit vazhdon të rritet.

“Tradicionalisht, ndoshta edhe 15 vjet më parë, do të hasnim në garazhe, madje edhe serra. Pastaj pamë shtëpitë që po shndërroheshin. Tani është zhvendosur në ndërtesat bujqësore, ose kohët e fundit – si këtu në Tayside ashtu edhe në të gjithë vendin – në njësitë tregtare të braktisura dhe të zbrazëta, pishina dhe fabrika”, tha Ray Birnie, një mbikëqyrës detektivësh i Policisë Skoceze me bazë në Dundee.

Në janar, Birnie dhe kolegët e tij zbuluan dy kultivime në Dundee, në një fabrikë të shkretë dhe në një sallë biliardosh. Midis tyre kishte 3000 bimë me vlerë 2.2 milionë funte së bashku.

Detektivi tha se ai nuk besonte se publiku i gjerë e kuptonte shkallën e plotë të këtyre operacioneve, “kush është i përfshirë”, apo rreziqet që ato paraqisnin. Birnie tha se fermerët ishin në rrezik më të madh nga gangsterët. Por po ashtu edhe publiku, jo më pak nga zjarri apo goditja elektrike.

“Në një nga rastet e para të mëdha që kishim, trotuari ishte shkrirë. Ata që morën pjesë në ngritjen e kultivimit kishin gërmuar trotuarin me pajisjet e duhura, automjetet e duhura, për t’u lidhur me rrjetin elektrik. Ishte një punë profesionale, por rryma në trotuar shkoi keq dhe kabllot u mbinxehën. Kështu që rreziku është për të gjithë”, tha ai.

Pse gangsterët po kalojnë në prodhimin industrial? A po konsumojnë më shumë njerëz barërat e këqija? Policia vëzhgon kulturën e drogës, por e ka të vështirë të spekulojë për shkallën e një industrie të fshehtë.

Në vitin 2018, Instituti për Çështjet Ekonomike, një grup mendimi dhe fushate e krahut të djathtë, vlerësoi se tregu britanik për kanabisin ilegal ishte 2.55 miliardë paund.

Gangsterët nga Ballkani Perëndimor kanë qenë në rritje që nga konfliktet e viteve nëntëdhjetë në rajon. Së pari ata trafikuan njerëz, armë dhe drogë – rajoni shtrihet midis vendeve që prodhojnë heroinë dhe disa tregjeve fitimprurëse evropiane. Më pas ata u zhvendosën në tregjet e krimit në pjesë të tjera të Evropës dhe Amerikës së Veriut. Ata besohet se dominojnë tregun ndoshta 5 miliardë paund të kokainës në Mbretërinë e Bashkuar.

Grupet e krimit të organizuar shqipfolës – ekspertët thonë nëse duhet të quhen mafioz – janë treguar të aftë për dhunë ekstreme.

Gazeta Sun këtë vit zbuloi se si luftërat në terren midis rivalëve në Angli mund të çonin në vrasje hakmarrëse në Ballkanin Perëndimor, madje edhe brenda burgjeve. Pasojat e një dërgese kokaine të humbur prej 50 milionë paundësh në 2018-ën shkaktuan vrasje në Shqipëri që kushtuan tetë jetë.

Ruggero Scaturro, analist i lartë në Iniciativën Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional, theksoi se bandat shqipfolëse mund të jenë shumë fleksibël.

Në Angli dhe Uells ka më shumë shqiptarë në burg se çdo kombësi tjetër e huaj. Shqiptarët e zakonshëm mbeten viktimat më të mëdha të kriminelëve, megjithatë, disa prej të cilëve shijuan dhunën gjatë trazirave civile në Shqipëri dhe luftës për pavarësi të Kosovës në vitet 1998-99.

Por grupet shqiptare të krimit janë po aq të afta për bashkëpunim sa edhe konfrontim. Ruggero Scaturro, analist i lartë në Iniciativën Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional, theksoi se bandat shqipfolëse mund të jenë shumë fleksibël. Por, tha ai, rritja e kultivimeve në Britaninë e Madhe dhe vende të tjera kishte ardhur në mes të një rënieje në vetë Shqipërinë që nga viti 2016.

Zbatimi i ligjit vendas – si pjesë e një përpjekjeje më të gjerë për të luftuar strukturat mafioze – ka goditur industrinë, me ndihmën e ekuipazheve të helikopterëve të mbikëqyrjes nga Guardia di Finanza e Italisë.

Megjithatë, Scaturro theksoi gjithashtu se si kriminelët shqiptarë ishin zakonisht të gatshëm të punonin përkrah organizatave të tjera për qëllime të përbashkëta.

“Pavarësisht reputacionit të tyre si veçanërisht të dhunshëm dhe agresivë, rrjetet kriminale shqiptare kanë qenë gjithmonë mjaft të orientuara drejt shërbimeve, duke e vendosur gjithmonë fitimin në krye të çdo axhende”, tha ai.

Ju mund të shihni se, për shembull, në veri të Francës, ku pavarësisht një dominimi të rrjeteve kurde në biznesin e kontrabandës së emigrantëve nëpër Kanal, shqiptarët ofrojnë shërbime dhe janë përgjegjës për prokurimin. Gangsterët shqiptarë krijojnë dhe shfrytëzojnë një diasporë në Evropën Perëndimore. Kjo, tha Scaturro, ishte mënyra se si mafia arriti të vepronte jashtë Ballkanit Perëndimor dhe të riatdhesonte fitimet e paligjshme për t’i pastruar në shtëpi.

Horizonti i Tiranës, kryeqytetit shqiptar, po transformohet nga paratë e pista.

“Ju shihni hotele dhe apartamente të mëdha që shfaqen brenda disa muajsh. Problemi është se këto janë jashtëzakonisht të shtrenjta dhe shumica e popullsisë nuk mund të përballojë të jetojë atje. Pra, si rezultat, ju keni një qytet të mbushur me ndërtesa të përfunduara, por të pabanuara… një skenar që sugjeron se diçka nuk është në rregull”, tha Scaturro

Ata të trafikuar, të abuzuar dhe të detyruar në punë të paligjshme në MB nuk po mbledhin fitimet e mëdha, theksoi policia. Ata janë shpesh të rinj, madje edhe fëmijë.

Policia dhe prokurorët janë të vetëdijshëm se disa nga njerëzit që mbyllen për rritjen e kanabisit janë shumë afër të qenit skllevër modernë./The Times